Wyspa zakonników


W 1149 roku Piotr Włost – palatyn Śląska – ofiarował Wyspę Piaskową zakonowi kanoników regularnych św. Augustyna – augustianom.

Duchowni w ciągu kilku lat nie tylko wznieśli okazały klasztor oraz kościół Najświętszej Marii Panny, ale też wybudowali po stronie północnej wyspy wał przeciwpowodziowy, zaś główną drogę biegnącą przez wyspę oraz plac przed świątynią utwardzono dwoma warstwami drewnianych bali i wyłożono kamieniami. Takie zabezpieczenie przed powodziami sprawiło, że wkrótce wyspa stała się atrakcyjnym miejscem zamieszkania. W roku 1204 na terenie wyspy oprócz młynów całkiem nieźle prosperowały również karczma, rzeźnik oraz jatki mięsne.

Rok 1272
zaczął się nieszczęśliwie dla wyspy. Pod koniec stycznia w jednej z jatek zaprószono ogień, który błyskawicznie przeniósł się na okoliczne domy. W ciągu paru godzin spłonęły prawie wszystkie budynki. Po tym nieszczęściu książę Henryk IV Prawy zakazał budowania na wyspie domów drewnianych i od tej chwili wznoszono tam wyłącznie obiekty murowane. Każdy z nich miał z tyłu niezabudowaną parcelę, na której najczęściej urządzano przydomowe ogrody. Przykład takiego budownictwa zachował się obecnie jedynie na Ostrowie Tumskim.

Wraz z rozwojem Wrocławia
zmieniał się również status samej wyspy. O ile w roku 1256 miejsce usytuowania klasztoru Najświętszej Marii Panny określone zostało jako villa in exitu civitas Wratislaviensi – osiedle pod Wrocławiem, to już w roku 1261, gdy książę Henryk III ponowił lokację lewobrzeżnego miasta, w dokumentach mówi się in Wrezlavia – we Wrocławiu.
Mimo że wyspa traktowana była jako osiedle peryferyjne, poprzez liczne lokacje zakładów rzemieślniczych w XVI wieku połączona została z Wrocławiem wspólnym systemem cechowym. W tym okresie również i większość domów na tym terenie należała do miasta. Sytuacja zmieniła się wraz z rosnącą potęgą ekonomiczną klasztoru, który poprzez zakupy i nadania systematycznie przejmował kolejne posesje. Dokument z początku XIX wieku mówi o utrzymującym się podziale prawnym na tym obszarze; 54 domy były pod jurysdykcją opata augustianów, a tylko trzy – stojące obok mostu Piaskowego – pod miejską.

Zabudowa Wyspy Piaskowej
jak większości przedmieść, ciągnęła się wzdłuż głównej drogi wyniesionej zapewne na podsypie, ze skromniejszymi szachulcowymi budowlami w tylnej linii. Mimo licznych pożarów, z których najpoważniejszy spustoszył Wyspę Piaskową 25 maja roku 1791, malowniczy charakter zabudowy przetrwał do końca II wojny światowej.
Po zlikwidowaniu przez władze pruskie w roku 1810 większości klasztorów na Śląsku, w dawnym opactwie augustianów umieszczono zasoby dawnych bibliotek i skarbców klasztornych. Stały się one podstawą zbioru Biblioteki Uniwersyteckiej.
W roku 1933 planowano poprowadzenie po zachodniej stronie Wyspy Piaskowej nowej trasy komunikacyjnej, a w 1939 projektowano budowę dużego zespołu domów studenckich, jednak do realizacji tych zamierzeń nie doszło.

Na zachodniej i południowej części wyspy do wybuchu II wojny światowej stało w zwartej zabudowie kilkadziesiąt domów mieszkalnych, które podczas oblężenia Wrocławia zostały kompletnie zniszczone. W latach pięćdziesiątych rozebrano je i pozostał po nich niezabudowany teren.

Bądź pierwszy, który skomentuje ten wpis

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.


*