Tajemnicza heliografia

W Muzeum Teatru im. Henryka Tomaszewskiego, przy pl. Wolności 7 a, trwa wystawa prac wrocławskiego fotografika Michała Dudka: „Heliografia – portrety aktorek i aktorów”. Na wystawie zaprezentowano kilkadziesiąt wizerunków artystów wrocławskich scen teatralnych. To wybór z ponad tysiąca prac wykonanych przez Michała Dudka w ciągu trzydziestu lat działalności fotograficznej.

Technika, w której powstały te prace, nazywana jest heliografią lub heliochromem. Zaliczono ją do tzw. fotograficznych technik szlachetnych. Większość portretowanych osób ukazana jest jako portret podwójny, część w układzie „czwórki”. Takie ujęcie portretowe pozwala dostrzec, jak barwa i sposób nakładania tempery odmieniają wizerunek, który powstał z tej samej przetworzonej fotografii. Warto podkreślić, że Michał Dudek jako jeden z nielicznych artystów tworzy heliografie wielobarwne, co zdecydowanie wyróżnia go z grona artystów zajmujących się tą nieco tajemniczą techniką fotograficzną. Dlaczego „tajemniczą”? Ponieważ każdy z twórców heliochromów ma własny wypracowany przez lata praktyki przepis na skład emulsji światłoczułej.

Prace Michała Dudka prezentowane w Muzeum Teatru mają nie tylko walor artystyczny i emocjonalny. Są też dokumentem działań teatralnych prezentowanych osób. Możemy więc oglądać portrety aktorek i aktorów biorących udział w spektaklu „Sztukmistrz z Lublina” (Teatr Współczesny 1988 r.) : Elżbietę Golińską, Grażynę Korin, Iwonę Stankiewicz, Macieja Tomaszewskiego, Zdzisława Kuźniara… Wśród starszych teatromanów odżyją wspomnienia związane z wystawieniem sztuki „Szewcy” ( Teatr Polski,  1982 rok) z udziałem Ferdynanda Matysika,  Stanisława Melskiego, Ewy Kamas. Jest również portret Dariusza Bereskiego, który gra rolę Sajetana w spektaklu „Szewcy” (Teatr Polski, 2022 rok). Są portrety aktorów młodszego pokolenia: Beaty Śliwińskiej, Marcina Piejasia… Oczywiście na wystawie nie mogło zabraknąć portretów  Haliny Skoczyńskiej i Igora Przegrodzkiego.  Wszystkich sportretowanych artystów nie sposób zresztą tu wymienić.  

Zestawione „dwójkami” lub „czwórkami” portrety należy oglądać z dość dużej odległości. Wówczas dostrzeże się w pełni walory i magię heliochromu. Proponujemy, aby zatrzymać się na dłużej w sali na parterze, zwanej „baletową”. Michał Dudek nie tworzy karykatur, ani nie zniekształca wizerunku portretowanych osób. Jego „firma portretowa” nawiązuje raczej do artystów okresu renesansu – jak np. portrety Anny Kiecy czy Mariki Klarman.

W tej samej sali zobaczymy także serię zdjęć autorskich Michała Dudka. Wykonane zostały podczas dokumentowania przebiegu prac adaptacyjnych skrzydła Pałacu Królewskiego dla Muzeum Teatru. Dwoje artystów z Wrocławskiego Teatru Pantomimy, Anna Nabiałkowska i Dariusz Sikorski, w roli „duchów” Pałacu przemierzają poszczególne remontowane pomieszczenia. Podkład muzyczny stanowi fragment utworu Andrzeja Dudka Dürera.

Wystawa potrwa do połowy marca 2023. Zachęcamy do jej odwiedzenia.